Mieszkanie spółdzielcze po rozwodzie

Zajmiemy się kwestią mieszkania spółdzielczego, zarówno lokatorskiego jak i własnościowego, przy podziale majątku po rozwodzie. Trzeba tutaj rozdzielić dwie sytuacja, a mianowicie nabycie mieszkania poprzez przydzielenie go od spółdzielni w czasie trwania małżeństwa oraz sytuację, w której małżonkowie nabyli mieszkanie na rynku wtórnym od członka spółdzielni.
Jeśli mieszkanie spółdzielcze zostało przydzielone w czasie trwania małżeństwa dla zaspokojenia mieszkaniowych potrzeb rodziny, zawsze takie mieszkanie wchodziło w skład majątku dorobkowego. Również wtedy, gdy małżonków obowiązywała rozdzielność majątkowa. Nie miało znaczenia, który małżonek jest członkiem spółdzielni i z czyich pieniędzy opłacono wkład mieszkaniowy lub budowlany. Była to tzw wspólność przymusowa. Nie można było tego zmienić ani wyłączyć. Artykuł 215 par. 2 prawa spółdzielczego, wprowadzający tą przymusową wspólność w odniesieniu do mieszkań spółdzielczych własnościowych, został uchylony w 2003, ale nie zmieniło to faktu, że mieszkanie spółdzielcze przydzielone pod rządami tego przepisu pozostało w majątku wspólnym, dorobkowym, również po jego uchyleniu. Zmieniło się tylko to, że jeśli mieszkanie było przydzielone w sytuacji, gdy między małżonkami nie istniała wspólność majątkowa, to po uchyleniu ww. przepisu stało się ono przedmiotem ich współwłasności w częściach ułamkowych.
Inaczej sytuacja przedstawia się, gdy na podstawie aktu notarialnego mieszkanie spółdzielcze własnościowe zostało kupione na rynku wtórnym od członka spółdzielni. Wtedy, jeśli między małżonkami nie ma wspólności, należy ono do tego kto je kupił. Znajdzie się ono w majątku osobistym (odrębnym) żony lub męża rónież wtedy, gdy zostało kupione na wolnym rynku za pieniądze z majątku odrębnego np. z pieniędzy otrzymanych od rodziców, odziedziczonych, uzyskanych ze sprzedaży innego mieszkania kupionego przed ślubem. Jeśli między małżonkami jest wspólność ustawowa i wydano na mieszkanie pieniądze dorobkowe, będzie ono majątkiem wspólnym. Reguły te odnoszą się do spółdzielczego własnościowego prawa do mieszkania nabytego bezpośrednio od spółdzielni oraz lokatorskiego prawa do mieszkania.
Zasady decydujące o tym, czy dane mieszkanie należy do majątku wspólnego, dorobkowego czy też majątku osobistego dotyczą też mieszkań stanowiących własność hipoteczną i domów kupionych od dewelopera, na wolnym rynku lub wybudowanych we własnym zakresie.